xxxxxxxxxxxxxxx unicode font xxxxxxxxxxx
ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းကို(Pollination)လို့ခေါ်ပါတယ်။
ဝတ်မှုန်ကူးတယ်ဆိုတာက ဘာလဲပေါ့....ဟုတ်ကဲ့ပါ ဝတ်မှုန်ကူးတယ်ဆိုတာက အသီးအနှံတွေ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းအောင် ဂရုတစိုက်နဲ့ ပြုပြင်ဖန်တီးယူတဲ့ နည်းစနစ်တစ်ခုလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
သီးနှံစားပင်တွေဟာ အသီးဖြစ်မြောက်လာဖို့ဆိုရင် အပွင့်ကို အရင်ပွင့်ကြရပါတယ်။အဲဒီအပွင့် ပွင့်ချိန်ဟာ အပင်အတွက် အရမ်းအရေးအကြီးဆုံးအချိန်ဖြစ်၍ ကျွန်တော်တို့က ဂရုစိုက်ကြရပါမယ်။
အပင်အပွင့် ပွင့်ချိန်မှာ ရာသီဥတုမျှတဖို့ အလွန်အရေးပါ ပါတယ်။ရာသီဥတုမျှတဖို့ဆိုတာ လေတိုက်များခြင်း၊နေပူလွန်ကဲခြင်း၊အအေးဓာတ်လွန်ကဲခြင်း နှင့် မိုးများခြင်းများ ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တတ်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
သီးနှံတွေ မအောင်မြင် မဖြစ်ထွန်းဘူးဆိုတာက ရာသီဥတုနဲ့လည်း အလွန်သက်ဆိုင်နေပါတယ်။
အပင်တွေရဲ့ အပွင့်မှာ ပန်းဝတ်မှုန်ဆိုတာရှိပါတယ်။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ဟာ အဖို၊အမ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။
အချို့အပင်တွေဟာ လိင်စုံပန်းပွင့်(Bisexual flower)ဖြစ်သလို အချို့အပင်တွေဟာ လိင်မစုံပန်းပွင့်(Unisexual flower)ဆိုပြီး နှစ်မျိုး ပွင့်ကြပါတယ်။အဖိုပွင့်၊အမပွင့်ဆိုတာကို ပြောတာပါ။လိင်စုံတယ်(အမပွင့်)ဆိုတာက ပန်းပွင့်တစ်ပွင့်တည်းမှာမှ အသီးဖြစ်ဖို့အတွက် ဝတ်မှုန်အဖို(male gametes)နှင့် ဝတ်မှုန်အမ(female gametes)နှစ်ခုစလုံး တွဲလျှက်ပါရှိပါတယ်။ခရမ်းပွင့် တစ်ပွင့်ကို ကြည့်လိုက်ပါ.ပန်းပွင့်၏ အလယ်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ အူတိုင်လေးကို(stigma)လိုခေါ်တယ်။stigmaဆိုတာ ဝတ်မှုန်ခံတဲ့အတိုင်ကိုဆိုလိုတာပါ။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်ဆိုတာက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ မိန်းမကိုယ်အင်္ဂါလိုပါပဲ..သူ့အထဲကို ဝတ်မှုန်ဖို ကူးစက်ပြီးမှ သန္ဓေတည်၍ အသီးအဖြစ်သို့ရောက်ရှိလာရပါတယ်။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်(stigma)ရဲ့ ဘေးပတ်ပတ်လည်မှာ ဝန်းရံနေတဲ့အဝါရောင် ပန်းဝတ်မှုန်အိတ်များဟာ ယောကျာင်္လေး အင်္ဂါလိုပါပဲ..သူ့ရဲ့ အဖိုဝတ်မှုန်တွေဟာ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်ဆီကို အရောက်ပို့ပေးရပါတယ်။ဒါ့ကြောင့် လေတိုက်များလို့ဖြစ်ဖြစ်၊မိုးများလို့ဖြစ်ဖြစ်၊အအေးဓာတ်များလို့ဖြစ်ဖြစ် ပန်းပွင့်ထဲက အဖိုဝတ်မှုန်၊အမဝတ်မှုန်များပျက်စီးဆုံးရုှံးပြီး အသီးမတင်ဖြစ်ကြရပါတယ်။
အဖိုပွင့်(လိင်မစုံပန်း)Unisexual flower)ကျတော့ ဘူးပင်၊ဖရုံပင်တွေမှာကြည့်လိုက်...အမပွင့်ဆိုရင် အပွင့်ရဲ့အောက်မှာ မျိုးဥအိမ်(Ovary female)ဆိုတာ ပါလာပြီးသားပါ။အမပွင့်ဖြစ်ပေမဲ့ အသီးတွေဝါပြီး ပုပ်သွားတာမျိုးဟာ ဝတ်မှုန် သန္ဓေသားများ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။အမပွင့်တိုင်းအသီး ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်စေချင်ရင် အဖို့ပွင့်က ဝတ်မှုန်ကို အမပွင့်ရဲ့ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်နဲ့ ထိ့တွေပွတ်တိုက်ပေးရပါတယ်။အဲဒါကို (Cross Pollination) လို့ခေါ်ဆိုပါတယ်။ဒီသဘောဟာ လူတွေလိုဆိုင်ရင် အဖိုနဲ့အမ လိင်ဆက်ဆံတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်ပါတယ်။အဖိုပွင့်က ဝတ်မှုန်ကို အမပွင့်ဆီကို ရောက်အောင် ကူးဆက်ပေးရတာပါ။ဒါမှ သန္ဓေအောင်မြင်ပြီး အသီးဖြစ်ထွန်းပါတယ်။အဖိုပွင့်ဟာလည်း အသုံးဝင်၊အသုံးတည့်ပါတယ်။
အသီးသီးတဲ့အပင်တွေဟာ လူလိုပဲဗျ..အမျိုးသား သုတ်ပိုးနဲ့အမျိုးသမီး သုတ်ပိုး ဒီနှစ်ခု ထိ့တွေမှုရှိပေးမှ အသီးဖြစ်လာကြရတာပါ။ဒါ့ကြောင့် အချို့စိုက်ပျိုးရေး သမားတွေဟာ အပင်ပွင့်ချိန်၊ဝတ်မှုတ်ကူးချိန်မှာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှာကို အရမ်းကြောက်ကြသလို ဖိုမ ဝတ်မှုန်တွေ ပျက်စီးမသွားအောင် ပန်းပွင့်ကို အိတ်ဖြင့်စွပ်ပေးထားကြပါတယ်။
လိင်စုံပန်းဟာ လီလီပန်း( Lily)နှင်းဆီပန်း( Rose)နေကြာပန်း( Sunflower)သျူးလစ် ခတ္တာပန်( Tulip)မုန်ညှင်း( Mustard)ခရမ်းသီးပင်( Brinjal)ဆဲလည်းပန်း(Hibiscus)ခရမ်းချဉ်( Tomato)သရက်( Mango)ငရုတ်ပင်( Chilli )ပဲတောင့်ရှည်( Long bean)နှဲပန်း( petunia) နှင့် စပယ်ပန်း( jasmine)အပင်တွေဖြစ်သလို ....လိင်မစုံပန်ဟာ သဘောင်္ပင်( Papaya)ဖရဲပင်( Watermelon)သခွားပင်(Cucumber)ပြောင်းဖူးပင်( Maize)ကြက်ဟင်းခါးပင်( bitter gourd)ဖရုံပင် (pumpkin muskmelon) ပဲလင်းမြွေပင်( snake gourd)နှင့် သပွတ်သီးပင်( luffa)များဖြစ်ကြပါတယ်။
ဝတ်မှုန်ကူးတဲ့နေရာမှာ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ဖို့လိုပါတယ်။များသောအားဖြင့်အသုံးပြုတာက နားကြပ်တဲ့ ဝါဂွမ်းလေးကို အသုံးပြုပြီး အဖိုဝတ်မှုန်ကို တို့ထိ့၍ ဝတ်မှုန်ခံ အလယ်အူတိုင်လေးရဲ့ ထိပ်ကို ပွတ်တိုက်ပေးရပါတယ်။အဲသလိုလုပ်ပြီးရင် လေမတိုးအောင်၊မိုးရေမစိုစွက်အောင် အေးခဲမသွားအောင်
xxxxxxxxxxxxxxxxx zawgyi font xxxxxxxxxxxxxx
ဝတ္မႈန္ကူးတယ္ဆုိတာက ဘာလဲေပါ့....ဟုတ္ကဲ့ပါ ဝတ္မႈန္ကူးတယ္ဆုိတာက အသီးအႏွံေတြ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ဂ႐ုတစုိက္နဲ႔ ျပဳျပင္ဖန္တီးယူတဲ့ နည္းစနစ္တစ္ခုလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။
သီးႏွံစားပင္ေတြဟာ အသီးျဖစ္ေျမာက္လာဖုိ႔ဆုိရင္ အပြင့္ကုိ အရင္ပြင့္ၾကရပါတယ္။အဲဒီအပြင့္ ပြင့္ခ်ိန္ဟာ အပင္အတြက္ အရမ္းအေရးအႀကီးဆုံးအခ်ိန္ျဖစ္၍ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဂ႐ုစုိက္ၾကရပါမယ္။
အပင္အပြင့္ ပြင့္ခ်ိန္မွာ ရာသီဥတုမ်ွတဖုိ႔ အလြန္အေရးပါ ပါတယ္။ရာသီဥတုမ်ွတဖုိ႔ဆုိတာ ေလတုိက္မ်ားျခင္း၊ေနပူလြန္ကဲျခင္း၊အေအးဓာတ္လြန္ကဲျခင္း ႏွင့္ မုိးမ်ားျခင္းမ်ား ကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္တတ္ဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။
သီးႏွံေတြ မေအာင္ျမင္ မျဖစ္ထြန္းဘူးဆုိတာက ရာသီဥတုနဲ႔လည္း အလြန္သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။
အပင္ေတြရဲ႕ အပြင့္မွာ ပန္းဝတ္မႈန္ဆုိတာ႐ွိပါတယ္။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ဟာ အဖုိ၊အမ ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိပါတယ္။
အခ်ဳိ့အပင္ေတြဟာ လိင္စုံပန္းပြင့္(Bisexual flower)ျဖစ္သလုိ အခ်ဳိ့အပင္ေတြဟာ လိင္မစုံပန္းပြင့္(Unisexual flower)ဆုိၿပီး ႏွစ္မ်ဳိး ပြင့္ၾကပါတယ္။အဖုိပြင့္၊အမပြင့္ဆုိတာကုိ ေျပာတာပါ။လိင္စုံတယ္(အမပြင့္)ဆုိတာက ပန္းပြင့္တစ္ပြင့္တည္းမွာမွ အသီးျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဝတ္မႈန္အဖုိ(male gametes)ႏွင့္ ဝတ္မႈန္အမ(female gametes)ႏွစ္ခုစလုံး တြဲလ်ွက္ပါ႐ွိပါတယ္။ခရမ္းပြင့္ တစ္ပြင့္ကုိ ၾကည့္လုိက္ပါ.ပန္းပြင့္၏ အလယ္တည့္တည့္မွာ႐ွိတဲ့ အူတုိင္ေလးကုိ(stigma)လုိေခၚတယ္။stigmaဆုိတာ ဝတ္မႈန္ခံတဲ့အတုိင္ကုိဆုိလုိတာပါ။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္ဆုိတာက အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ မိန္းမကုိယ္အဂၤါလုိပါပဲ..သူ႔အထဲကုိ ဝတ္မႈန္ဖုိ ကူးစက္ၿပီးမွ သေႏၶတည္၍ အသီးအျဖစ္သုိ႔ေရာက္႐ွိလာရပါတယ္။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္(stigma)ရဲ႕ ေဘးပတ္ပတ္လည္မွာ ဝန္းရံေနတဲ့အဝါေရာင္ ပန္းဝတ္မႈန္အိတ္မ်ားဟာ ေယာက်ာၤေလး အဂၤါလုိပါပဲ..သူ႔ရဲ႕ အဖုိဝတ္မႈန္ေတြဟာ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္ဆီကုိ အေရာက္ပုိ႔ေပးရပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ ေလတုိက္မ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္၊မုိးမ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္၊အေအးဓာတ္မ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္ ပန္းပြင့္ထဲက အဖုိဝတ္မႈန္၊အမဝတ္မႈန္မ်ားပ်က္စီးဆုံး႐ုွံးၿပီး အသီးမတင္ျဖစ္ၾကရပါတယ္။
အဖုိပြင့္(လိင္မစုံပန္း)Unisexual flower)က်ေတာ့ ဘူးပင္၊ဖ႐ုံပင္ေတြမွာၾကည့္လုိက္...အမပြင့္ဆုိရင္ အပြင့္ရဲ႕ေအာက္မွာ မ်ဳိးဥအိမ္(Ovary female)ဆုိတာ ပါလာၿပီးသားပါ။အမပြင့္ျဖစ္ေပမဲ့ အသီးေတြဝါၿပီး ပုပ္သြားတာမ်ဳိးဟာ ဝတ္မႈန္ သေႏၶသားမ်ား ပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။အမပြင့္တုိင္းအသီး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ေစခ်င္ရင္ အဖုိ႔ပြင့္က ဝတ္မႈန္ကုိ အမပြင့္ရဲ႕ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္နဲ႔ ထိ့ေတြပြတ္တုိက္ေပးရပါတယ္။အဲဒါကုိ (Cross Pollination) လုိ႔ေခၚဆုိပါတယ္။ဒီသေဘာဟာ လူေတြလုိဆုိင္ရင္ အဖုိနဲ႔အမ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။အဖုိပြင့္က ဝတ္မႈန္ကုိ အမပြင့္ဆီကုိ ေရာက္ေအာင္ ကူးဆက္ေပးရတာပါ။ဒါမွ သေႏၶေအာင္ျမင္ၿပီး အသီးျဖစ္ထြန္းပါတယ္။အဖုိပြင့္ဟာလည္း အသုံးဝင္၊အသုံးတည့္ပါတယ္။
အသီးသီးတဲ့အပင္ေတြဟာ လူလုိပဲဗ်..အမ်ဳိးသား သုတ္ပုိးနဲ႔အမ်ဳိးသမီး သုတ္ပုိး ဒီႏွစ္ခု ထိ့ေတြမႈ႐ွိေပးမွ အသီးျဖစ္လာၾကရတာပါ။ဒါ့ေၾကာင့္ အခ်ဳိ့စုိက္ပ်ဳိးေရး သမားေတြဟာ အပင္ပြင့္ခ်ိန္၊ဝတ္မႈတ္ကူးခ်ိန္မွာ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မွာကုိ အရမ္းေၾကာက္ၾကသလုိ ဖုိမ ဝတ္မႈန္ေတြ ပ်က္စီးမသြားေအာင္ ပန္းပြင့္ကုိ အိတ္ျဖင့္စြပ္ေပးထားၾကပါတယ္။
လိင္စုံပန္းဟာ လီလီပန္း( Lily)ႏွင္းဆီပန္း( Rose)ေနၾကာပန္း( Sunflower)သ်ဴးလစ္ ခတၱာပန္( Tulip)မုန္ညႇင္း( Mustard)ခရမ္းသီးပင္( Brinjal)ဆဲလည္းပန္း(Hibiscus)ခရမ္းခ်ဥ္( Tomato)သရက္( Mango)င႐ုတ္ပင္( Chilli )ပဲေတာင့္႐ွည္( Long bean)ႏွဲပန္း( petunia) ႏွင့္ စပယ္ပန္း( jasmine)အပင္ေတြျဖစ္သလုိ ....လိင္မစုံပန္ဟာ သေဘာၤပင္( Papaya)ဖရဲပင္( Watermelon)သခြားပင္(Cucumber)ေျပာင္းဖူးပင္( Maize)ၾကက္ဟင္းခါးပင္( bitter gourd)ဖ႐ုံပင္ (pumpkin muskmelon) ပဲလင္းေႁမြပင္( snake gourd)ႏွင့္ သပြတ္သီးပင္( luffa)မ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဝတ္မႈန္ကူးတဲ့ေနရာမွာ သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။မ်ားေသာအားျဖင့္အသုံးျပဳတာက နားၾကပ္တဲ့ ဝါဂြမ္းေလးကုိ အသုံးျပဳၿပီး အဖုိဝတ္မႈန္ကုိ တုိ႔ထိ့၍ ဝတ္မႈန္ခံ အလယ္အူတုိင္ေလးရဲ႕ ထိပ္ကုိ ပြတ္တုိက္ေပးရပါတယ္။အဲသလုိလုပ္ၿပီးရင္ ေလမတုိးေအာင္၊မုိးေရမစုိစြက္ေအာင္ ေအးခဲမသြားေအာင္ အိတ္ျဖင့္စြပ္ထားေပးလုိ႔ရပါေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။
အိတ်ဖြင့်စွပ်ထားပေးလို့ရပါကြောင်း ရေးသားဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။
ေဘးပတ္ပတ္လည္က အဖုိ ဝတ္မႈန္မ်ားကုိတုိ႔ထိ့ၿပီး အလယ္အူတုိင္ ထိပ္ေလးကုိတုိ႔ထိ့ေပးလုိက္ပ
ခရမ္းပြင့္ပါ..သူက်ေတာ့ လိင္စုံပန္းပြင့္ျဖစ္သည့္အတ
အလယ္တည့္တည့္က ဝတ္မႈန္ခံသားႁပြန္ထဲကုိ ေဘးပတ္ပတ္လည္မွာျမင္ေတြေနရတ
အလယ်တည့်တည့်က ဝတ်မှုန်ခံသားပြွန်ထဲကို ဘေးပတ်ပတ်လည်မှာမြင်တွေနေရတဲ့ ဝတ်မှုန်အဖိုလေးတွေဆီက ဝတ်မှုန်ကို နူးည့ံသောစုတ်တံဖြင့်တို့ယူပြီး အလယ်က ဝတ်မှုန်ခံထိပ်ပေါ်ကို တို့ထိ့ပြီးပွတ်ပေးရပါတယ်။ဒါမှ အသီးမကြွေကျတော့ပဲ အသီးတင်မှာဖြစ်ပါတယ်။)
လက္ထဲက ကုိင္ထားတာက အဖုိပြင့္ပါ...တုိ႔ထိခံရတာက
အဖုိပြင့္ဆီက ဝတ္မႈန္ကုိ ဝါဂြမ္းျဖင့္တုိ႔ထိ့ၿပီး အမပြင့္ဆီေရာက္ေအာင္ ပုိ႔ေပးရပါတယ္။(အဖိုပွင့်ဆီက ဝတ်မှုန်ကို ဝါဂွမ်းဖြင့်တို့ထိ့ပြီး အမပွင့်ဆီရောက်အောင် ပို့ပေးရပါတယ်။)
(ဘေးပတ်ပတ်လည်က ကော်ဖီစေ့သဏ္ဍန်အဖူးလေးတွေဟာ ဝတ်ဆံအဖိုများ ဖြစ်ကြပါတယ်။
အလယ်တည့်တည့်က အူတိုင်ဟာ ဝတ်မှုန်ခံ သားပြွန်ဖြစ်ပါတယ်။
အောက်ဆုံးက ovule ဆိုတာက မျိုးဥအိမ်၊သားအိမ်ဖြစ်ပါတယ်)
ေဘးပတ္ပတ္လည္က ေကာ္ဖီေစ့သ႑န္အဖူးေလးေတြဟာ ဝတ္ဆံအဖုိမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အလယ္တည့္တည့္က အူတုိင္ဟာ ဝတ္မႈန္ခံ သားႁပြန္ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ဆုံးက ovule ဆုိတာက မ်ဳိးဥအိမ္၊သားအိမ္ျဖစ္ပါတယ
ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းကို(Pollination)လို့ခေါ်ပါတယ်။
ဝတ်မှုန်ကူးတယ်ဆိုတာက ဘာလဲပေါ့....ဟုတ်ကဲ့ပါ ဝတ်မှုန်ကူးတယ်ဆိုတာက အသီးအနှံတွေ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းအောင် ဂရုတစိုက်နဲ့ ပြုပြင်ဖန်တီးယူတဲ့ နည်းစနစ်တစ်ခုလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။
သီးနှံစားပင်တွေဟာ အသီးဖြစ်မြောက်လာဖို့ဆိုရင် အပွင့်ကို အရင်ပွင့်ကြရပါတယ်။အဲဒီအပွင့် ပွင့်ချိန်ဟာ အပင်အတွက် အရမ်းအရေးအကြီးဆုံးအချိန်ဖြစ်၍ ကျွန်တော်တို့က ဂရုစိုက်ကြရပါမယ်။
အပင်အပွင့် ပွင့်ချိန်မှာ ရာသီဥတုမျှတဖို့ အလွန်အရေးပါ ပါတယ်။ရာသီဥတုမျှတဖို့ဆိုတာ လေတိုက်များခြင်း၊နေပူလွန်ကဲခြင်း၊အအေးဓာတ်လွန်ကဲခြင်း နှင့် မိုးများခြင်းများ ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တတ်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
သီးနှံတွေ မအောင်မြင် မဖြစ်ထွန်းဘူးဆိုတာက ရာသီဥတုနဲ့လည်း အလွန်သက်ဆိုင်နေပါတယ်။
အပင်တွေရဲ့ အပွင့်မှာ ပန်းဝတ်မှုန်ဆိုတာရှိပါတယ်။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ဟာ အဖို၊အမ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။
အချို့အပင်တွေဟာ လိင်စုံပန်းပွင့်(Bisexual flower)ဖြစ်သလို အချို့အပင်တွေဟာ လိင်မစုံပန်းပွင့်(Unisexual flower)ဆိုပြီး နှစ်မျိုး ပွင့်ကြပါတယ်။အဖိုပွင့်၊အမပွင့်ဆိုတာကို ပြောတာပါ။လိင်စုံတယ်(အမပွင့်)ဆိုတာက ပန်းပွင့်တစ်ပွင့်တည်းမှာမှ အသီးဖြစ်ဖို့အတွက် ဝတ်မှုန်အဖို(male gametes)နှင့် ဝတ်မှုန်အမ(female gametes)နှစ်ခုစလုံး တွဲလျှက်ပါရှိပါတယ်။ခရမ်းပွင့် တစ်ပွင့်ကို ကြည့်လိုက်ပါ.ပန်းပွင့်၏ အလယ်တည့်တည့်မှာရှိတဲ့ အူတိုင်လေးကို(stigma)လိုခေါ်တယ်။stigmaဆိုတာ ဝတ်မှုန်ခံတဲ့အတိုင်ကိုဆိုလိုတာပါ။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်ဆိုတာက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ မိန်းမကိုယ်အင်္ဂါလိုပါပဲ..သူ့အထဲကို ဝတ်မှုန်ဖို ကူးစက်ပြီးမှ သန္ဓေတည်၍ အသီးအဖြစ်သို့ရောက်ရှိလာရပါတယ်။အဲဒီ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်(stigma)ရဲ့ ဘေးပတ်ပတ်လည်မှာ ဝန်းရံနေတဲ့အဝါရောင် ပန်းဝတ်မှုန်အိတ်များဟာ ယောကျာင်္လေး အင်္ဂါလိုပါပဲ..သူ့ရဲ့ အဖိုဝတ်မှုန်တွေဟာ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်ဆီကို အရောက်ပို့ပေးရပါတယ်။ဒါ့ကြောင့် လေတိုက်များလို့ဖြစ်ဖြစ်၊မိုးများလို့ဖြစ်ဖြစ်၊အအေးဓာတ်များလို့ဖြစ်ဖြစ် ပန်းပွင့်ထဲက အဖိုဝတ်မှုန်၊အမဝတ်မှုန်များပျက်စီးဆုံးရုှံးပြီး အသီးမတင်ဖြစ်ကြရပါတယ်။
အဖိုပွင့်(လိင်မစုံပန်း)Unisexual flower)ကျတော့ ဘူးပင်၊ဖရုံပင်တွေမှာကြည့်လိုက်...အမပွင့်ဆိုရင် အပွင့်ရဲ့အောက်မှာ မျိုးဥအိမ်(Ovary female)ဆိုတာ ပါလာပြီးသားပါ။အမပွင့်ဖြစ်ပေမဲ့ အသီးတွေဝါပြီး ပုပ်သွားတာမျိုးဟာ ဝတ်မှုန် သန္ဓေသားများ ပျက်စီးခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။အမပွင့်တိုင်းအသီး ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်စေချင်ရင် အဖို့ပွင့်က ဝတ်မှုန်ကို အမပွင့်ရဲ့ ဝတ်မှုန်ခံတိုင်နဲ့ ထိ့တွေပွတ်တိုက်ပေးရပါတယ်။အဲဒါကို (Cross Pollination) လို့ခေါ်ဆိုပါတယ်။ဒီသဘောဟာ လူတွေလိုဆိုင်ရင် အဖိုနဲ့အမ လိင်ဆက်ဆံတဲ့ သဘောမျိုးဖြစ်ပါတယ်။အဖိုပွင့်က ဝတ်မှုန်ကို အမပွင့်ဆီကို ရောက်အောင် ကူးဆက်ပေးရတာပါ။ဒါမှ သန္ဓေအောင်မြင်ပြီး အသီးဖြစ်ထွန်းပါတယ်။အဖိုပွင့်ဟာလည်း အသုံးဝင်၊အသုံးတည့်ပါတယ်။
အသီးသီးတဲ့အပင်တွေဟာ လူလိုပဲဗျ..အမျိုးသား သုတ်ပိုးနဲ့အမျိုးသမီး သုတ်ပိုး ဒီနှစ်ခု ထိ့တွေမှုရှိပေးမှ အသီးဖြစ်လာကြရတာပါ။ဒါ့ကြောင့် အချို့စိုက်ပျိုးရေး သမားတွေဟာ အပင်ပွင့်ချိန်၊ဝတ်မှုတ်ကူးချိန်မှာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှာကို အရမ်းကြောက်ကြသလို ဖိုမ ဝတ်မှုန်တွေ ပျက်စီးမသွားအောင် ပန်းပွင့်ကို အိတ်ဖြင့်စွပ်ပေးထားကြပါတယ်။
လိင်စုံပန်းဟာ လီလီပန်း( Lily)နှင်းဆီပန်း( Rose)နေကြာပန်း( Sunflower)သျူးလစ် ခတ္တာပန်( Tulip)မုန်ညှင်း( Mustard)ခရမ်းသီးပင်( Brinjal)ဆဲလည်းပန်း(Hibiscus)ခရမ်းချဉ်( Tomato)သရက်( Mango)ငရုတ်ပင်( Chilli )ပဲတောင့်ရှည်( Long bean)နှဲပန်း( petunia) နှင့် စပယ်ပန်း( jasmine)အပင်တွေဖြစ်သလို ....လိင်မစုံပန်ဟာ သဘောင်္ပင်( Papaya)ဖရဲပင်( Watermelon)သခွားပင်(Cucumber)ပြောင်းဖူးပင်( Maize)ကြက်ဟင်းခါးပင်( bitter gourd)ဖရုံပင် (pumpkin muskmelon) ပဲလင်းမြွေပင်( snake gourd)နှင့် သပွတ်သီးပင်( luffa)များဖြစ်ကြပါတယ်။
ဝတ်မှုန်ကူးတဲ့နေရာမှာ သန့်ရှင်းစင်ကြယ်ဖို့လိုပါတယ်။များသောအားဖြင့်အသုံးပြုတာက နားကြပ်တဲ့ ဝါဂွမ်းလေးကို အသုံးပြုပြီး အဖိုဝတ်မှုန်ကို တို့ထိ့၍ ဝတ်မှုန်ခံ အလယ်အူတိုင်လေးရဲ့ ထိပ်ကို ပွတ်တိုက်ပေးရပါတယ်။အဲသလိုလုပ်ပြီးရင် လေမတိုးအောင်၊မိုးရေမစိုစွက်အောင် အေးခဲမသွားအောင်
xxxxxxxxxxxxxxxxx zawgyi font xxxxxxxxxxxxxx
ဝတ္မႈန္ကူးတယ္ဆုိတာက ဘာလဲေပါ့....ဟုတ္ကဲ့ပါ ဝတ္မႈန္ကူးတယ္ဆုိတာက အသီးအႏွံေတြ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ဂ႐ုတစုိက္နဲ႔ ျပဳျပင္ဖန္တီးယူတဲ့ နည္းစနစ္တစ္ခုလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။
သီးႏွံစားပင္ေတြဟာ အသီးျဖစ္ေျမာက္လာဖုိ႔ဆုိရင္ အပြင့္ကုိ အရင္ပြင့္ၾကရပါတယ္။အဲဒီအပြင့္ ပြင့္ခ်ိန္ဟာ အပင္အတြက္ အရမ္းအေရးအႀကီးဆုံးအခ်ိန္ျဖစ္၍ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဂ႐ုစုိက္ၾကရပါမယ္။
အပင္အပြင့္ ပြင့္ခ်ိန္မွာ ရာသီဥတုမ်ွတဖုိ႔ အလြန္အေရးပါ ပါတယ္။ရာသီဥတုမ်ွတဖုိ႔ဆုိတာ ေလတုိက္မ်ားျခင္း၊ေနပူလြန္ကဲျခင္း၊အေအးဓာတ္လြန္ကဲျခင္း ႏွင့္ မုိးမ်ားျခင္းမ်ား ကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္တတ္ဖုိ႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။
သီးႏွံေတြ မေအာင္ျမင္ မျဖစ္ထြန္းဘူးဆုိတာက ရာသီဥတုနဲ႔လည္း အလြန္သက္ဆုိင္ေနပါတယ္။
အပင္ေတြရဲ႕ အပြင့္မွာ ပန္းဝတ္မႈန္ဆုိတာ႐ွိပါတယ္။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ဟာ အဖုိ၊အမ ႏွစ္မ်ဳိး႐ွိပါတယ္။
အခ်ဳိ့အပင္ေတြဟာ လိင္စုံပန္းပြင့္(Bisexual flower)ျဖစ္သလုိ အခ်ဳိ့အပင္ေတြဟာ လိင္မစုံပန္းပြင့္(Unisexual flower)ဆုိၿပီး ႏွစ္မ်ဳိး ပြင့္ၾကပါတယ္။အဖုိပြင့္၊အမပြင့္ဆုိတာကုိ ေျပာတာပါ။လိင္စုံတယ္(အမပြင့္)ဆုိတာက ပန္းပြင့္တစ္ပြင့္တည္းမွာမွ အသီးျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ ဝတ္မႈန္အဖုိ(male gametes)ႏွင့္ ဝတ္မႈန္အမ(female gametes)ႏွစ္ခုစလုံး တြဲလ်ွက္ပါ႐ွိပါတယ္။ခရမ္းပြင့္ တစ္ပြင့္ကုိ ၾကည့္လုိက္ပါ.ပန္းပြင့္၏ အလယ္တည့္တည့္မွာ႐ွိတဲ့ အူတုိင္ေလးကုိ(stigma)လုိေခၚတယ္။stigmaဆုိတာ ဝတ္မႈန္ခံတဲ့အတုိင္ကုိဆုိလုိတာပါ။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္ဆုိတာက အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ မိန္းမကုိယ္အဂၤါလုိပါပဲ..သူ႔အထဲကုိ ဝတ္မႈန္ဖုိ ကူးစက္ၿပီးမွ သေႏၶတည္၍ အသီးအျဖစ္သုိ႔ေရာက္႐ွိလာရပါတယ္။အဲဒီ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္(stigma)ရဲ႕ ေဘးပတ္ပတ္လည္မွာ ဝန္းရံေနတဲ့အဝါေရာင္ ပန္းဝတ္မႈန္အိတ္မ်ားဟာ ေယာက်ာၤေလး အဂၤါလုိပါပဲ..သူ႔ရဲ႕ အဖုိဝတ္မႈန္ေတြဟာ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္ဆီကုိ အေရာက္ပုိ႔ေပးရပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ ေလတုိက္မ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္၊မုိးမ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္၊အေအးဓာတ္မ်ားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္ ပန္းပြင့္ထဲက အဖုိဝတ္မႈန္၊အမဝတ္မႈန္မ်ားပ်က္စီးဆုံး႐ုွံးၿပီး အသီးမတင္ျဖစ္ၾကရပါတယ္။
အဖုိပြင့္(လိင္မစုံပန္း)Unisexual flower)က်ေတာ့ ဘူးပင္၊ဖ႐ုံပင္ေတြမွာၾကည့္လုိက္...အမပြင့္ဆုိရင္ အပြင့္ရဲ႕ေအာက္မွာ မ်ဳိးဥအိမ္(Ovary female)ဆုိတာ ပါလာၿပီးသားပါ။အမပြင့္ျဖစ္ေပမဲ့ အသီးေတြဝါၿပီး ပုပ္သြားတာမ်ဳိးဟာ ဝတ္မႈန္ သေႏၶသားမ်ား ပ်က္စီးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။အမပြင့္တုိင္းအသီး ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္ေစခ်င္ရင္ အဖုိ႔ပြင့္က ဝတ္မႈန္ကုိ အမပြင့္ရဲ႕ ဝတ္မႈန္ခံတုိင္နဲ႔ ထိ့ေတြပြတ္တုိက္ေပးရပါတယ္။အဲဒါကုိ (Cross Pollination) လုိ႔ေခၚဆုိပါတယ္။ဒီသေဘာဟာ လူေတြလုိဆုိင္ရင္ အဖုိနဲ႔အမ လိင္ဆက္ဆံတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။အဖုိပြင့္က ဝတ္မႈန္ကုိ အမပြင့္ဆီကုိ ေရာက္ေအာင္ ကူးဆက္ေပးရတာပါ။ဒါမွ သေႏၶေအာင္ျမင္ၿပီး အသီးျဖစ္ထြန္းပါတယ္။အဖုိပြင့္ဟာလည္း အသုံးဝင္၊အသုံးတည့္ပါတယ္။
အသီးသီးတဲ့အပင္ေတြဟာ လူလုိပဲဗ်..အမ်ဳိးသား သုတ္ပုိးနဲ႔အမ်ဳိးသမီး သုတ္ပုိး ဒီႏွစ္ခု ထိ့ေတြမႈ႐ွိေပးမွ အသီးျဖစ္လာၾကရတာပါ။ဒါ့ေၾကာင့္ အခ်ဳိ့စုိက္ပ်ဳိးေရး သမားေတြဟာ အပင္ပြင့္ခ်ိန္၊ဝတ္မႈတ္ကူးခ်ိန္မွာ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မွာကုိ အရမ္းေၾကာက္ၾကသလုိ ဖုိမ ဝတ္မႈန္ေတြ ပ်က္စီးမသြားေအာင္ ပန္းပြင့္ကုိ အိတ္ျဖင့္စြပ္ေပးထားၾကပါတယ္။
လိင္စုံပန္းဟာ လီလီပန္း( Lily)ႏွင္းဆီပန္း( Rose)ေနၾကာပန္း( Sunflower)သ်ဴးလစ္ ခတၱာပန္( Tulip)မုန္ညႇင္း( Mustard)ခရမ္းသီးပင္( Brinjal)ဆဲလည္းပန္း(Hibiscus)ခရမ္းခ်ဥ္( Tomato)သရက္( Mango)င႐ုတ္ပင္( Chilli )ပဲေတာင့္႐ွည္( Long bean)ႏွဲပန္း( petunia) ႏွင့္ စပယ္ပန္း( jasmine)အပင္ေတြျဖစ္သလုိ ....လိင္မစုံပန္ဟာ သေဘာၤပင္( Papaya)ဖရဲပင္( Watermelon)သခြားပင္(Cucumber)ေျပာင္းဖူးပင္( Maize)ၾကက္ဟင္းခါးပင္( bitter gourd)ဖ႐ုံပင္ (pumpkin muskmelon) ပဲလင္းေႁမြပင္( snake gourd)ႏွင့္ သပြတ္သီးပင္( luffa)မ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဝတ္မႈန္ကူးတဲ့ေနရာမွာ သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။မ်ားေသာအားျဖင့္အသုံးျပဳတာက နားၾကပ္တဲ့ ဝါဂြမ္းေလးကုိ အသုံးျပဳၿပီး အဖုိဝတ္မႈန္ကုိ တုိ႔ထိ့၍ ဝတ္မႈန္ခံ အလယ္အူတုိင္ေလးရဲ႕ ထိပ္ကုိ ပြတ္တုိက္ေပးရပါတယ္။အဲသလုိလုပ္ၿပီးရင္ ေလမတုိးေအာင္၊မုိးေရမစုိစြက္ေအာင္ ေအးခဲမသြားေအာင္ အိတ္ျဖင့္စြပ္ထားေပးလုိ႔ရပါေၾကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။
အိတ်ဖြင့်စွပ်ထားပေးလို့ရပါကြောင်း ရေးသားဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ေဘးပတ္ပတ္လည္က အဖုိ ဝတ္မႈန္မ်ားကုိတုိ႔ထိ့ၿပီး အလယ္အူတုိင္ ထိပ္ေလးကုိတုိ႔ထိ့ေပးလုိက္ပ
ခရမ္းပြင့္ပါ..သူက်ေတာ့ လိင္စုံပန္းပြင့္ျဖစ္သည့္အတ
အလယ္တည့္တည့္က ဝတ္မႈန္ခံသားႁပြန္ထဲကုိ ေဘးပတ္ပတ္လည္မွာျမင္ေတြေနရတ
အလယ်တည့်တည့်က ဝတ်မှုန်ခံသားပြွန်ထဲကို ဘေးပတ်ပတ်လည်မှာမြင်တွေနေရတဲ့ ဝတ်မှုန်အဖိုလေးတွေဆီက ဝတ်မှုန်ကို နူးည့ံသောစုတ်တံဖြင့်တို့ယူပြီး အလယ်က ဝတ်မှုန်ခံထိပ်ပေါ်ကို တို့ထိ့ပြီးပွတ်ပေးရပါတယ်။ဒါမှ အသီးမကြွေကျတော့ပဲ အသီးတင်မှာဖြစ်ပါတယ်။)
လက္ထဲက ကုိင္ထားတာက အဖုိပြင့္ပါ...တုိ႔ထိခံရတာက
အဖုိပြင့္ဆီက ဝတ္မႈန္ကုိ ဝါဂြမ္းျဖင့္တုိ႔ထိ့ၿပီး အမပြင့္ဆီေရာက္ေအာင္ ပုိ႔ေပးရပါတယ္။(အဖိုပွင့်ဆီက ဝတ်မှုန်ကို ဝါဂွမ်းဖြင့်တို့ထိ့ပြီး အမပွင့်ဆီရောက်အောင် ပို့ပေးရပါတယ်။)
(ဘေးပတ်ပတ်လည်က ကော်ဖီစေ့သဏ္ဍန်အဖူးလေးတွေဟာ ဝတ်ဆံအဖိုများ ဖြစ်ကြပါတယ်။
အလယ်တည့်တည့်က အူတိုင်ဟာ ဝတ်မှုန်ခံ သားပြွန်ဖြစ်ပါတယ်။
အောက်ဆုံးက ovule ဆိုတာက မျိုးဥအိမ်၊သားအိမ်ဖြစ်ပါတယ်)
ေဘးပတ္ပတ္လည္က ေကာ္ဖီေစ့သ႑န္အဖူးေလးေတြဟာ ဝတ္ဆံအဖုိမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။
အလယ္တည့္တည့္က အူတုိင္ဟာ ဝတ္မႈန္ခံ သားႁပြန္ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ဆုံးက ovule ဆုိတာက မ်ဳိးဥအိမ္၊သားအိမ္ျဖစ္ပါတယ
Comments
Post a Comment